Εδώ και πολλά χρόνια έχει επικρατήσει η πρακτική ανέγερσης μνημείων προς τιμήν όλων όσων πέθαναν ηρωικά, αγωνιζόμενοι για την ελευθερία του τόπου τους.

Τα μνημεία αυτά, γνωστά ως “μνημεία πεσόντων” βρίσκονται κυρίως στις κεντρικές πλατείες των χωριών για να υμνούν παλιοί και νέοι τους “ήρωες” του τόπου τους. Η λατρεία του “ήρωα” είναι διαδεδομένη από την αρχαιότητα σε Ρωμαίους και Έλληνες. Οι “ήρωες” είχαν σημαντικό ρόλο στη ζωή της πόλης, προσδίδοντας μία συλλογική ταυτότητα στην πόλη.

Στην Κριτσά, το μεγαλύτερο χωριό του Λασιθίου, σε κεντρικό σημείο δεσπόζει το Μνημείο Πεσόντων. Η Κριτσά έπαιξε σπουδαίο ρόλο στους απελευθερωτικούς αγώνες της Κρήτης κατά των Οθωμανών, με αποκορύφωμα τη μάχη της Κριτσάς τον Ιανουάριο του 1823 κοντά στη Λατώ, που είχε ως αποτέλεσμα την πυρπόληση του οικισμού από τους Τούρκους. Σε αυτή τη μάχη είναι αφιερωμένο το μνημείο, τιμώντας όλους όσους αγωνίστηκαν, ανάμεσα στους οποίους ήταν και η κόρη του πρωτόπαπα του χωριού, η Ροδάνθη.